پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، در ۶ مارس، تنها چند ساعت پس از راه‌اندازی Manus، چت‌بات جدیدی از شرکت Butterfly Effect، موجی از کاربران به سمت این سرویس هجوم آوردند. میزان تقاضا آنقدر بالا بود که سرورهای این شرکت از کار افتادند و برخی کاربران شروع به فروش کدهای ثبت‌نامی با قیمت‌های بالا کردند. Butterfly Effect ادعا می‌کند که مدل هوش مصنوعی آنها نسبت به ChatGPT پیشرفته‌تر است و چین در این رقابت گام‌های بلندی برداشته است.

Manus تنها یکی از نمونه‌های جنبش هوش مصنوعی در چین است که از اوایل سال جاری میلادی سرعت گرفته است. اما ستاره اصلی این موج، DeepSeek است؛ یک استارت‌آپ چینی که در اوایل سال ۲۰۲۴ معرفی شد و مدل‌های آن با مصرف منابع بسیار کمتر، عملکردی قابل مقایسه با مدل‌های پیشرفته غربی دارند. انتشار این مدل‌ها، موجی از سرمایه‌گذاری‌های عظیم را در بازار چین به راه انداخت. شاخص فناوری هنگ‌کنگ (Hang Seng Tech Index) که عملکرد بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری چین را ردیابی می‌کند، از اواسط ژانویه بیش از ۴۰ درصد رشد کرده است.

هجوم به سمت DeepSeek

در هفته‌های اخیر، صدها شرکت بزرگ چینی، از خودروسازان و بانک‌ها گرفته تا غول‌های صنایع غذایی و انرژی، اعلام کرده‌اند که قصد دارند از فناوری DeepSeek در کسب‌وکارهای خود استفاده کنند. برخی از شرکت‌های برجسته فناوری چین، از جمله Tencent، تلاش می‌کنند این مدل را در خدمات و محصولات خود ادغام کنند. حتی دولت چین نیز در حال بررسی استفاده از DeepSeek در خدمات عمومی است. وزارتخانه‌ها و دانشگاه‌های مختلف در چین در حال بررسی راه‌های به‌کارگیری این فناوری در امور دولتی و آموزشی هستند.

اما این فقط آغاز کار است؛ تحلیلگران بازار می‌گویند شرکت‌هایی که بخواهند سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در چین جذب کنند، باید از DeepSeek استفاده کنند. این موضوع آن‌قدر فراگیر شده که برخی سرمایه‌گذاران پیش‌بینی کرده‌اند ارزش کل بازار املاک هانگژو که محل استقرار DeepSeek است، احتمالاً تحت‌تأثیر رشد این استارت‌آپ قرار بگیرد.

چالش بزرگ چین

با وجود رشد چشمگیر چین در حوزه هوش مصنوعی، این کشور همچنان با یک مانع اساسی روبه‌رو است: دسترسی محدود به نیمه‌هادی‌های پیشرفته. تراشه‌های قدرتمند نقشی حیاتی در توسعه مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی ایفا می‌کنند، اما تحریم‌های ایالات متحده، به‌ویژه ممنوعیت صادرات تراشه‌های پیشرفته NVIDIA به چین، این مسیر را دشوار کرده است.

چین تلاش‌های گسترده‌ای برای کاهش وابستگی خود به فناوری‌های خارجی آغاز کرده است. شرکت‌هایی مانند Huawei و Cambricon در حال توسعه تراشه‌های جایگزین هستند، اما هنوز از نظر عملکرد و کارآیی، فاصله زیادی با استانداردهای NVIDIA دارند. در همین راستا، دولت چین یک صندوق ۱۴۰ میلیارد دلاری برای حمایت از سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پیشرفته راه‌اندازی کرده است تا مسیر تولید داخلی تراشه‌ها را هموارتر کند. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر چین نتواند چالش تأمین نیمه‌هادی‌ها را برطرف کند، رشد سریع این کشور در حوزه هوش مصنوعی ممکن است با مانع جدی مواجه شود. در حالی که سرمایه‌گذاری‌های کلان و نوآوری‌های داخلی نویدبخش هستند، اما عبور از این محدودیت‌ها همچنان یکی از مهم‌ترین آزمون‌های پیش روی چین خواهد بود.

آیا سیلیکون‌ولی باید نگران باشد؟

برخلاف بسیاری از مدل‌های چینی که معمولاً محدود به بازار داخلی هستند، DeepSeek موفق شده است توجه بین‌المللی را نیز به خود جلب کند. یکی از ویژگی‌های کلیدی این مدل، متن‌باز بودن آن است که به توسعه‌دهندگان غربی اجازه می‌دهد بدون پرداخت هزینه، از آن استفاده کنند. برخی از غول‌های فناوری غربی، از جمله Amazon و Microsoft، در حال آزمایش این مدل هستند. همچنین، پلتفرم‌هایی مانند Gloo (یک سرویس پیام‌رسانی برای کلیساها) و Lateonode (یک سرویس خودکارسازی) از DeepSeek برای بهبود عملکرد محصولات خود بهره گرفته‌اند. یکی از مهم‌ترین دلایل استقبال از DeepSeek، توانایی بالای آن در پشتیبانی از زبان‌های غیرانگلیسی است. برخی کارشناسان معتقدند که این ویژگی می‌تواند به عنوان نخستین گام چین برای ورود به بازار مدل‌های هوش مصنوعی غرب تلقی شود، گامی که شاید در آینده، موقعیت سیلیکون ولی را به چالش بکشد.

چالش‌های آینده

رشد سریع سرمایه‌گذاری‌ها در چین، این پرسش را برای بسیاری از تحلیلگران ایجاد کرده که آیا این روند پایدار است یا با یک حباب سرمایه‌گذاری مواجه‌ایم؟ در این میان، برخی سرمایه‌گذاران هشدار می‌دهند که محدودیت‌های آمریکا می‌تواند به‌سرعت مانع پیشرفت این فناوری شود. از سوی دیگر، مصرف بالای انرژی موردنیاز برای اجرای مدل‌های هوش مصنوعی، چالشی جدی برای توسعه پایدار این صنعت در چین به شمار می‌رود. علاوه بر این، وابستگی بیش از حد شرکت‌ها به DeepSeek ممکن است رقابت را کاهش داده و تنوع در بازار را محدود کند.

بااین‌حال، دولت چین همچنان به حمایت گسترده از این صنعت ادامه می‌دهد. این کشور که قصد دارد به یک ابرقدرت هوش مصنوعی تبدیل شود، میلیاردها دلار در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده و در تلاش است تا با توسعه مدل‌هایی مانند DeepSeek، نقش پررنگ‌تری در این عرصه ایفا کند. اما این مسیر خالی از چالش نیست. تحریم‌های آمریکا، مشکلات تأمین تراشه و احتمال شکل‌گیری حباب سرمایه‌گذاری، همگی عواملی هستند که می‌توانند مسیر آینده این صنعت را تحت تأثیر قرار دهند.

آیا چین می‌تواند از این موانع عبور کند و به رهبر هوش مصنوعی جهان تبدیل شود؟ یا اینکه سیلیکون ولی همچنان سلطه خود را حفظ خواهد کرد؟ زمان، پاسخ این پرسش را خواهد داد.