ایراسین

تصویر فریبنده

هوش مصنوعی ابتدا به عنوان یک دستیار برای انجام وظایف روزمره مانند مراقبت از فرزندان یا شستن ظرف‌ها تصور می‌شد تا انسان‌ها بتوانند به شغل خود بپردازند. اما واقعیت این است که این فناوری در حال تصاحب مشاغل انسانی است و به رقیبی تبدیل شده که ممکن است جایگاه‌های شغلی را از آن خود کند. این تحول، پرسشی بزرگ را مطرح می‌کند: چه آینده‌ای برای انسان‌ها در دنیای پر از هوش مصنوعی خواهد بود؟

از تصدی‌گری به تسهیل‌گری

در گزارش جهانی سرمایه‌گذاری ۲۰۲۴ کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل، اهمیت دولت دیجیتال به عنوان ابزاری برای تسهیل فرآیندهای سرمایه‌گذاری به وضوح مورد تاکید قرار گرفته است. تغییر از تصدی‌گری به تسهیل‌گری در حکمرانی، به معنای کاهش مداخلات مستقیم دولت در فعالیت‌های اقتصادی و تمرکز بر ایجاد زیرساخت‌های نهادی و فنی برای ارتقای فضای سرمایه‌گذاری است. این روند مستلزم بازنگری در نقش دولت، بهبود شفافیت، کارآمدسازی فرآیندها و پاسخگویی بیشتر نهادهای عمومی است.

برنده نهایی

تایلند، اندونزی و ویتنام در رقابتی فشرده برای جذب سرمایه‌گذاری در صنعت خودروهای برقی قرار دارند، اما هرکدام با چالش‌هایی روبه‌رو هستند. تایلند با مشوق‌های مالی، اندونزی با کنترل منابع نیکل و ویتنام با حمایت از وین‌فست، مسیرهای متفاوتی را دنبال می‌کنند. با این‌حال، وابستگی شدید به چین و خطر اشباع بازار جهانی، چشم‌انداز موفقیت را نامطمئن کرده است. بسیاری معتقدند، برنده اصلی در رقابت میان این سه کشور را نه دولت‌ها، بلکه استراتژی‌های چین تعیین می‌کند.

اعتمادسازی معدنی

آرژانتین، پس از دو دهه سیاست‌های مالی سهل‌انگارانه و کسری بودجه‌ای که در دهه 2010 به‌طور متوسط 5درصد تولید ناخالص داخلی بود، در حال بازنویسی داستان اقتصادی خود است. رژیم تشویقی سرمایه‌گذاری برای پروژه‌های کلان (RIGI)، با معافیت‌های مالیاتی 10ساله و تضمین‌های ارزی برای پروژه‌های بالای 200 میلیون دلار، سیگنالی قوی به سرمایه‌گذاران جهانی ارسال کرده است. طبق گزارش بانک جهانی، جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بخش معدن آرژانتین در سال 2024 به 2/3 میلیارد دلار رسیده؛ رشدی 40درصدی نسبت به سال قبل. اما این معجزه چطور اتفاق افتاد؟

در آستانه توفان

تحولات زیست‌محیطی و اقتصادی در خاورمیانه، دیگر یک پیش‌بینی دور از ذهن نیست، بلکه واقعیتی است که نشانه‌های آن از هم‌اکنون آشکار شده است. افزایش دما، کاهش منابع آب، تشدید آلودگی و ناآرامی‌های اجتماعی، کشورها را وادار به تغییر در سیاست‌های توسعه‌ای خود خواهد کرد. این گزارش با نگاه به مطالعه اخیر بانک جهانی، چالش‌های اقلیمی ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و عراق را بررسی می‌کند و شوک‌های آینده این کشورها را تحلیل می‌کند.

تله تکنولوژی

این گزارش تحلیلی، به یکی از جدی‌ترین بحران‌های پیش‌روی صنعت فولاد می‌پردازد؛ کاهش عیار سنگ آهن و تاثیر آن بر آینده فولاد سبز. با بررسی دقیق شکاف میان عرضه و تقاضای جهانی سنگ آهن با عیار بالا، چالش‌های تکنولوژیکی، پیامدهای اقلیمی و فشارهای ژئوپلیتیک، خواننده درمی‌یابد که چگونه این بحران می‌تواند زنجیره تامین فولاد را متحول، اهداف اقلیمی را تهدید و موقعیت ایران در بازار جهانی را به خطر بیندازد.

زندگی با روبات‌ها

گزارش فوریه ۲۰۲۵ مجمع جهانی اقتصاد (WEF) و مک‌کینزی با عنوان «مراکز استعدادیابی: ضرورتی در حال تحول برای تولید» بر اهمیت انسان‌ها در صنعت تولید، حتی در عصر سلطه تکنولوژی تاکید دارد. این گزارش هشدار می‌دهد که بیش از نیمی از نیروی کار تا ۲۰۳۰ نیاز به آموزش مجدد دارند و با نقل داستان‌هایی از تایلند تا برزیل، ثابت می‌کند که سرمایه‌گذاری خلاقانه و محلی‌سازی‌شده می‌تواند هم سود را بالا ببرد و هم زندگی کارگران را دگرگون کند.

از آرامکو تا پوسکو

بنگاه‌های بزرگ به مثابه ستون‌های فقرات اقتصادهای ملی عمل می‌کنند. آنها سرمایه‌های عظیم را جذب، مدیریت و تخصیص می‌دهند، فناوری‌ها را توسعه می‌دهند و با ایجاد زنجیره‌های ارزش، اقتصادهای محلی را به بازارهای جهانی پیوند می‌زنند. این گزارش تحلیلی به بررسی نقش بنگاه‌های بزرگ در هدایت سرمایه‌های ملی می‌پردازد و با تمرکز بر دو نمونه برجسته - آرامکو و پوسکو - الگوهای موفقیت و چالش‌های پیش روی بنگاه‌های پیشران را تحلیل می‌کند. این گزارش تاکید دارد، بنگاه‌های بزرگ می‌توانند سرمایه‌های ملی را به گونه‌ای هدایت کنند که هم رشد اقتصادی را تضمین کنند و هم به توسعه پایدار و عادلانه کمک کنند.

بازنویسی قواعد بازی

در قلب بندر رتردام، یکی از شلوغ‌ترین بنادر جهان، کشتی‌های غول‌پیکر حامل سنگ‌آهن و زغال‌سنگ در حال رفت‌وآمدند. اما چیزی در این بندر تغییر کرده است. دیگر خبری از دود غلیظ و اتلاف سوخت نیست. هوش مصنوعی (AI) وارد میدان شده و با بهینه‌سازی مسیر کشتی‌ها، مصرف سوخت را کاهش داده و انتشار گازهای گلخانه‌ای (GHG) را تا ۲۰درصد پایین آورده است. این فقط یک نمونه از انقلابی است که هوش مصنوعی در صنایع سنگین از استخراج معادن تا فولادسازی و لجستیک به راه انداخته است.

زوال نسخه‌های کلیشه‌ای

این گزارش با پرداختن به تجربه کشورهایی چون هند، کره‌جنوبی، عربستان و ترکیه نشان می‌دهد که سیاستگذاری اثربخش در حوزه سرمایه‌گذاری صنعتی، نیازمند راهبردی هوشمند و هدایت‌گر است؛ نه مداخله‌گری مطلق و نه رهاسازی کامل بازار. مسیری که در آن، دولت، بنگاه، بازار و فناوری باید همچون اضلاع یک مثلث توسعه عمل کنند. اگر در سال ۱۴۰۴ هدف، جهش سرمایه‌گذاری در تولید است، سیاستگذاری اقتصادی باید به‌مثابه ماموریتی ملی و نه صرفا هدفی آماری دنبال شود.

بازی پیچیده

فولاد و سنگ‌آهن در ۲۰۲۵، روی لبه تیغ قدم می‌زنند. بازار جهانی زیر فشار کاهش قیمت، مازاد عرضه و سیاست‌های سخت‌گیرانه محیط‌زیستی به تلاطم افتاده است. چین، با ترمز ناگهانی تولید، بازی را پیچیده‌تر کرده؛ غول‌ها یکی‌یکی در حال تجدید آرایش‌اند. آیا این صنعت می‌تواند خود را با مختصات جدید وفق دهد؟ یا موج بعدی ساختارهای قدیمی را در هم خواهد شکست؟

فراتر از سیاست‌صنعتی

مطالعه «فراتر از سیاست صنعتی» نگاهی نو به سیاست صنعتی دارد. این پژوهش تعریفی جامع ارائه داده و گونه‌شناسی جدیدی از سیاست‌های صنعتی بر اساس جهت‌گیری و حوزه مداخله معرفی می‌کند. همچنین، چارچوبی مبتنی بر حسابداری رشد پیشنهاد می‌دهد که نشان‌دهنده تحول سیاست‌های صنعتی از مداخلات سنتی بازار محصول به اصلاح بازار عوامل تولید و در نهایت، ساخت نهادها و شبکه‌های استراتژیک است.

کدهای فربیکار

یک آزمایش کوچک اما هشداردهنده، زنگ خطر را به صدا درآورد. در سال ۲۰۲۳، پژوهشگران شرکت آپولو ریسرچ مدل GPT-4 را به چالش کشیدند. وظیفه این مدل، مدیریت یک شرکت خیالی در بازار سهام بود، با یک قید مهم؛ تحت هیچ شرایطی نباید به فعالیت‌های غیرقانونی دست بزند. اما وقتی فشار مالی بر شرکت خیالی شدت گرفت و یکی از پژوهشگران در نقش یک معامله‌گر داخلی ظاهر شد، GPT-4 تصمیم گرفت اطلاعات محرمانه درباره یک ادغام بزرگ را مخفی نگه دارد. ماریوس هوببهان، رئیس آپولو، این واکنش را «حیرت‌انگیز» خواند! و بیراه هم نمی‌گفت.

تراژدی خرس‌ها

گرم‌تر شدن قطب شمال، یک انقلاب عظیم در پیش دارد. با عقب‌نشینی یخ‌ها، مسیرهای کشتیرانی کوتاه‌تر و سریع‌تر از همیشه می‌شوند. این تغییرات نه تنها دسترسی به منابع طبیعی و معدنی را راحت‌تر می‌کند، بلکه در زمانه‌ای که دنیا به شدت به منابع دست‌نخورده قطب شمال نیاز دارد، فرصتی بی‌نظیر برای استخراج این ذخایر فراهم می‌آید. این تحولات می‌توانند معادلات تجارت، انرژی و حتی قدرت‌های ژئوپلیتیک را به کلی دگرگون سازند.

کوره‌های خاموش

صنعت فولاد بریتانیا، که زمانی مظهر شکوه و قدرت صنعتی این کشور بود، امروز به نمادی از ضعف ساختاری و تصمیم‌گیری‌های عجولانه بدل شده است. این کشور در آستانه تبدیل شدن به تنها عضو گروه ۷ قرار دارد که توانایی تولید فولاد اولیه را از دست می‌دهد؛ مساله‌ای که پیامدهای آن فراتر از اقتصاد، به حوزه امنیت ملی نیز کشیده می‌شود. اکنون دولت بریتانیا در یک دوراهی سرنوشت‌ساز ایستاده است: یا باید با واقعیات رقابت جهانی مواجه شود و مسیر احیا را در پیش گیرد، یا در حسرت گذشته، هزینه‌های مالی و راهبردی بیشتری را متحمل شود.

چگونه توسعه صنعت فولاد، آینده ویتنام را دگرگون ساخت؟

انقلاب فولادی

رشد چشمگیر صنعت فولاد ویتنام، نتیجه ترکیبی از سیاست‌های دولتی هوشمندانه، سرمایه‌گذاری‌های کلان بنگاه‌های بزرگ و تقاضای فزاینده داخلی و بین‌المللی است.بنگاه‌های بزرگ فولادساز ویتنام، با ترکیب فناوری پیشرفته، مدیریت ناب و استراتژی‌های تهاجمی، الگویی برای سایر کشورهای در حال توسعه ارائه داده‌اند.

نسخه برقی

گزارش پیش‌روی، تحلیلی جامع و روشن از تغییرات سیاست‌های قیمت‌گذاری برق صنعتی برای سال ۱۴۰۴ ارائه می‌دهد و به طور خاص، تاثیر آن بر صنایع انرژی‌بر مانند آلومینیوم، سیمان، فروآلیاژها و فولاد را بررسی می‌کند. با ارزیابی تاثیر تعرفه‌ها بر هزینه‌ها، رقابت‌پذیری و استراتژی‌های توسعه، این گزارش به مدیران و کارشناسان صنایع معدنی کمک می‌کند تا تصمیمات بهینه‌تری برای کاهش هزینه‌های انرژی اتخاذ کنند.

نوآوری در فرآوری

فناوری‌های نوین، مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و داده‌های کلان، می‌توانند با بهبود فرآیندهای استخراج، افزایش دقت در پیش‌بینی نیازهای بازار و کاهش هزینه‌ها، عملکرد و بهره‌وری صنایع معدنی را به طور چشمگیری افزایش دهند. استفاده از این فناوری‌ها در مدیریت منابع، کاهش هدررفت انرژی، بهبود ایمنی و ارتقای کیفیت محصولات، می‌تواند موجب کاهش زمان و هزینه‌های تولید شود و رقابت‌پذیری این صنایع را در بازارهای جهانی افزایش دهد.

فرسودگی خاموش

حتی در هیاهوی تورم و تلاطم‌های ارزی، شاید کمتر کسی به این فکر کند که موتور تولید ایران، آهسته اما پیوسته در حال خاموش شدن است. پشت این خاموشی، عددهایی نهفته که به ظاهر خشک‌اند، اما در دل خود، روایتی تلخ از افول تدریجی زیرساخت‌های تولیدی کشور دارند؛ روایت فرسودگی بی‌صدا. گزارش پیش‌رو بر پایه داده‌های رسمی بانک مرکزی، روند افول سرمایه‌گذاری را از منظر کمّی و کیفی بررسی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه یکی از اصلی‌ترین متغیرهای تولید، در حال فرسایش مزمن است.